Uzmanların çelişkili açıklamaları korkuyu tetikliyor! 8 haftayı geçerse dayanak kaide
Depreme 360 derece açıyla bakmak gerekir
Depreme 360 derece açıyla bakmak gerektiğini tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Sadece yer bilimleri açısından bakma eğilimi tasayı artırıyor. Sarsıntı sonrası psikoloji üç evreden oluşuyor. Birinci 15 gün içerisinde yaşanan akut gerilim doğaldır ve çoklukla tabiatıyla düzelir. Şayet bu durum dört haftayı aşarsa, posttravmatik gerilim bozukluğu riski ortaya çıkar. Sekiz haftayı geçtiğinde ise profesyonel klinik yardım alınması gerekir” dedi.
Deprem korkusu kişilik yapısına nazaran farklılık gösteriyor
Deprem dehşetinin kişilik yapısına nazaran farklılık gösterdiğini söyleyen Prof. Dr. Tarhan, bazı şahısların dışarıdan sakin görünmesine karşın içsel panik yaşayabileceğini, bu cins durumlarda soğukkanlılığın bir savunma sistemi olduğunu, lakin tahlil bulunamadığı takdirde kronik gerilime dönüşebileceğini belirtti. Sarsıntı dehşetinin artmasında belirsizlik, çaresizlik ve ümitsizlik hislerinin büyük tesiri olduğuna işaret eden Prof. Dr. Tarhan, Japonya örneğine vererek, güçlü sistemlerin, toplumun sarsıntı korkusunu azaltmada tesirli olduğunu söyledi.
Sorgulamadan inanmamak lazım!
Deprem varsayımlarıyla ilgili kamuoyunda yapılan çelişkili açıklamaları da pahalandıran Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti: “Her uzman kendi penceresinden bakarak açıklamalar yapıyor. Bu cins bilimsel tartışmaların ekranlarda değil, uzmanlar ortasında kapalı ortamlarda, bilimsel platformlarda yapılması gerekiyor. Resmi kurumlar, uzman görüşlerini bilimsel datalar ışığında değerlendirip toplumla net, inanç verici bir lisanla paylaşmalı. Aksi takdirde halkta daha fazla telaş ve güvensizlik oluşuyor. Biri diyor ki ‘İstanbul’u terk edin’. Oburu ‘Geçti bitti.’ Bunu söylerken yalnızca kendi penceresinden bakıyorlar. En berbat senaryoya nazaran hareket ediyorlar. En makus senaryoya karşı kendi ruh halini topluma yansıtıyor. Onun için şu andaki sarsıntı uzmanlarının söylediklerinin hepsini sorgulamadan inanmamak lazım. Yani fazla optimist olanı da fazla karamsar olanı da.”
Topluma yeni gerilim faktörleri eklendi
Deprem sonrası oluşan kronik gerilimin toplum üzerinde önemli tesirler oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Tarhan “Toplumda kronik bir mutsuzluk hali var. Zati çalkantılı bir toplumuz, buna yeni gerilim faktörleri eklendi. Bu cins durumlar küme gerilimi oluşturur ve sonuçta tartışmalar, hengameler ve şiddet olayları artar” dedi. Toplumda aslında var olan kabahat oranlarının daha da artabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Tarhan, bu üzere periyotlarda liderliğin kritik rol oynadığını tabir etti. Prof. Dr. Tarhan, “Toplum, yöneticilere ve karar vericilere itimat duymazsa kriz daha da derinleşir. Başkanlar gerçekleri gizlerse dert artar. İtimadın kaybolduğu yerlerde kimse rahat edemez. Şu an Türkiye’de zelzeleyle ilgili plan ve projeler hazırlandı hissi oluşmadı” tabirlerini kullandı.
Deprem sonrası irtibat sistemlerinin yetersiz kaldığı istikametindeki tenkitleri de pahalandıran Tarhan, “İnternet ve telefon çizgileri çöktü. Sonrasında yalnızca özürler geldi. Bu çeşit afetlere hazırlıkta devletin düzenleyici ve denetleyici rolü çok kıymetli. Vatandaş vergisini ödüyor; karşılığında tesirli kriz idaresi bekliyor” diye konuştu.
Deprem için beyin antrenmanları önerisi
Deprem dehşetiyle baş etmek için “kabul egzersizleri” yapılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Tarhan, Japonların da kullandığı ‘Acceptance Commitment Therapy’ (Kabul ve Kararlılık Terapisi) tekniklerini önerdi. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, antrenmanların temel adımlarını şöyle açıkladı: “Korkuya şefkatle yaklaşmak; endişeyi reddetmek yerine onu kabul etmek gerekiyor. Bilhassa çocuklar, ebeveynlerinin reaksiyonlarına nazaran şekilleniyor. Anne-baba serinkanlı olursa çocuk da kaygıyı daha kolay yönetiyor. Nefes ve kas gevşeme antrenmanları; vücutla bağlantı kurarak geçmişte aşılmış gerilimli durumları hatırlamak, şükran hissini artırmak kıymetli. ‘Şu anda sağlıklıyım, şu anda şuurum yerinde’ üzere olumlu kanılar zihni rahatlatır. Zihinsel sığınak oluşturmak; büyük bir mananın kesimi olduğunu hissetmek şahsa güç verir. İnanç sistemlerinde olduğu üzere yüksek bir varlığa güvenmek, kainatta bir sistem olduğunu görmek insanı rahatlatır. Panik anında yalnız olmadığını bilmek çok değerli.”
